به گزارش گروه فرهنگی قدس، جمعیت دانش‌آموزی کشور به اندازه‌ای قابل اعتناست که نمی‌توان از اهمیت برنامه‌ریزی‌های فرهنگی برای آنها غافل شد. بخشی از این سرمایه‌گذاری فرهنگی و اجتماعی در مدارس، در نتیجه فعالیت‌های فوق‌برنامه و اردوهای فرهنگی همچون تماشای فیلم در سینماها محقق می‌شود. تجربه تماشای فیلم کنار همکلاسی‌ها علاوه بر اینکه لحظات و خاطرات شیرینی برای بچه‌ها رقم می‌زند و جنبه سرگرمی دارد، در تقویت پویایی و مشارکت جمعی و الگوبرداری از ارزش‌های مثبت و آموزش‌های فرهنگی نیز مؤثر است.
اواسط دهه ۹۰ بنیاد سینمایی فارابی در طرحی با عنوان «زنگ سینما» فیلم‌های کودک و نوجوان را در نوبت صبح سالن‌های سینما به نمایش درآورد و برای ترغیب مدارس از سامانه اردویی مدارس (سام) درخواست کرد در سانس‌های صبح دانش‌آموزان را به سینما بیاورند. همان زمان یارانه‌ای در اختیار سامانه اردویی مدارس برای بردن هر دانش‌آموز به سینما پرداخت و براساس این طرح در سال‌های ۹۶ تا ۹۸ از همه فیلم‌های کودک و نوجوان در حال اکران، حمایت شد. اما مدتی بعد این طرح به دلیل کرونا متوقف ماند تا اینکه خزاعی، مدیر اسبق سازمان سینمایی دوباره از راه‌اندازی زنگ سینما خبر داد تا مردم، خانواده‌ها و دانش‌آموزان بتوانند در برخی ساعت‌های صبح به تماشای فیلم‌هایی بنشینند که رده‌بندی سنی مناسبی برای آنها دارد. این طرح مورد تصویب و تأیید شورایی قرار گرفت اما تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است.
عدم همکاری مدارس در اکران‌های دانش‌آموزی
با این حال بسیاری از فیلم‌سازان کودک و نوجوان از بی‌تفاوتی مدارس نسبت به آثار اکران شده و عدم تمایل آنها به برپایی اردوهای سینمایی برای دانش‌آموزان گله‌مند هستند. حجت‌الله سیفی که به تازگی فیلم «سفر پرماجرا» را در اکران داشت انتقادهای جدی در این کم‌کاری را متوجه مدیران مدرسه و آموزش و پرورش می‌داند و معتقد است یکی از بازوهای مهم اکران فیلم کودک که می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در دیده شدن فیلم‌ها داشته باشد مدارس هستند.
او به خبرنگار ما می‌گوید: آموزش و پرورش موظف است شرایطی را فراهم کند و دانش‌آموزان را به سینما ببرد تا فیلم‌ها را ببینند اما متأسفانه من هیچ گاه اراده و قطعیتی در این کار ندیده‌ام چون اساساً وجود ندارد. جالب است وقتی به مسئولان مدرسه می‌گوییم چرا بچه‌ها را برای تماشای فیلم‌های کودک و نوجوان به سینما نمی‌برید؟ در پاسخ می‌گویند چه چیزی نصیب ما می‌شود! متأسفانه همه چیز شکل معامله و منفعت‌طلبی به خودش گرفته و من دورنمایی نمی‌بینم که این وضعیت بهبود پیدا کند.
اگرچه برخی فیلم‌سازان از عدم همکاری و تعامل اولیای مدرسه گلایه دارند اما مدیران برخی مدارس می‌گویند همیشه از فیلم‌های اکران شده برای بچه‌ها استقبال کرده‌اند. تقی قربانی، مدیر دبستان پسرانه ارشاد درباره برنامه‌های فرهنگی برای دانش‌آموزان می‌گوید: بچه‌ها در فصل مدارس نیاز به تفریح و سرگرمی دارند و برنامه‌های کوتاه‌مدت چند ساعته تأثیر زیادی در کاهش فشارهای درسی روی آنها دارد.
علاوه بر فعالیت‌های ورزشی، سینما را در اولویت قرار دادیم و با مسئولان یک سینما هم برای تخفیف و تسهیل شرایط حضور دانش‌آموزان در سینما صحبت کردیم و احتمالاً از این هفته مجوزهای لازم را بگیریم و بچه‌ها را برای تماشای فیلم به سینما ببریم.
وی با اشاره به میزان استقبال دانش‌آموزان از سینما می‌گوید: بچه‌های مدرسه ما که به شدت از این برنامه‌ها استقبال می‌کنند و به نظرم همه دانش‌آموزان این گونه فعالیت‌های دسته جمعی و فرهنگی را دوست دارند.
اولیای مدارس و دانش‌آموزان از اردوی سینما استقبال می‌کنند
این مدیر مدرسه با تأکید بر اینکه حتماً فیلم‌ها را پیش از برپایی اردو رصد و بررسی می‌کنیم تا مطمئن شویم چه فیلمی مناسب بچه‌ها در حال اکران است، یادآور می‌شود: در حال حاضر انیمیشنی اکران شده که برای بچه‌ها تأیید نمی‌شود، اما «بچه زرنگ» خیلی خوب بود و دانش‌آموزان از آن استقبال کردند. حتی این برنامه را هم داریم که با سینماداران صحبت کنیم تا این فیلم را یک بار دیگر برای بچه‌ها نمایش بدهند.
اما برخی مدیران مدارس هم دغدغه‌های دیگری را مطرح می‌کنند که گاهی دست و پای آنها را برای برگزاری این گونه اردوها می‌بندد. فرشته نجاریان، مدیر دبستان دخترانه ماهور با بیان اینکه فعالیت‌های فرهنگی برای مدارس بسیار حائز اهمیت است، به مشکلاتی در حوزه اردوهای سینما اشاره می‌کند و می‌گوید: مشکل ما در بحث سینما این است وقتی فیلمی را انتخاب می‌کنیم حتی همین فیلم‌هایی که از سوی وزارت ارشاد تأیید شده و خانواده‌ها هم به صورت مستقل فرزندانشان را به تماشای آنها می‌برند، اما زمانی که در قالب اردوی فرهنگی مدرسه مطرح می‌شود حساسیت‌ها شدت می‌گیرد.
به عنوان مثال ما دانش‌آموزان را سال گذشته به تماشای فیلم «مسافری از گانورا» بردیم، این فیلم صحنه‌هایی داشت که برخی از بچه‌ها را دچار ترس و اضطراب کرده بود. اگرچه هدف فیلم عالی بود اما همین اتفاق‌ها موجب شد ما درگیر شویم و به خانواده‌ها پاسخ دهیم.
به دلیل حساسیت‌ها از برگزاری اردوهای سینما امتناع می‌کنیم
به عقیده نجاریان یکی از دلایلی که مدارس از اردوهای سینما امتناع می‌کنند همین حاشیه‌هاست. سال گذشته تعداد زیادی از والدین اعتراض کردند که چرا بچه‌ها را به تماشای این فیلم بردیم و چرا پیش از نمایش، تحقیق نکردیم! در حالی که ما نسبت به این موضوع حساسیت‌های بسیاری داریم و فیلم را بررسی کرده بودیم. نکته اینجاست بسیاری از بچه‌ها همین فیلم را با خانواده‌هایشان می‌بینند اما وقتی مدرسه بچه‌ها را به سینما می‌برد با یک مسئولیت مضاعف روبه‌رو می‌شود. به نظرم فیلم‌سازان هم باید با دقت بیشتری به مسائل کودک و نوجوان در آثارشان بپردازند و با توجه به حساسیت‌هایی که وجود دارد با ظرافت و لطافت بیشتری فیلم بسازند.
ضرورت تأیید فیلم‌ها در شورای نمایش سازمان پژوهش
فارغ از آنچه مدیران مدارس عنوان می‌کنند، پرسشی که مطرح می‌شود این است که با وجود تأیید فیلم‌ها از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد و سازمان سینمایی، اما آیا اکران آنها برای مدارس باز هم باید از فیلترهای دیگری عبور کند؟ این پرسشی است که حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین پورثانی، معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش به آن پاسخ می‌دهد و می‌گوید: سینما یکی از مقاصد اردویی آموزش و پرورش است و به فراخور فیلم‌هایی که در حال اکران است ما هم مدارس را به سینما بردن دانش‌آموزان ترغیب می‌کنیم اما همه این‌ها مشروط بر این است که فیلم خوب تولید شود. تاکنون هر چه فیلم قابل قبول مانند «بچه زرنگ»، «باغ کیانوش» و... اکران شده بچه‌ها مخاطبش بوده‌اند.
پورثانی با بیان اینکه ما حتماً از فیلم‌هایی که از نظر تربیتی برای دانش‌آموزان مناسب باشد حمایت می‌کنیم، به اردوهای هفتگی اشاره کرد که مدارس به طور مرتب بچه‌ها را به سینما و سایر فعالیت‌های فرهنگی و تفریحی می‌برند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا مدارس برای اردوی سینما باید با آموزش و پرورش هماهنگ باشند، تأکید می‌کند: ما یک شورای نمایش داریم که ذیل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی تشکیل شده و هر فیلمی که بخواهد مقصد اردویی ما باشد باید در این شورای نمایش تأیید شود و پروانه لازم را بگیرد. پس از دریافت مجوزهای لازم، ما آن فیلم را به مدارس معرفی می‌کنیم و مدارس هم دانش‌آموزان را برای تماشای فیلم به سینما می‌برند و این گونه نیست که مدارس خودشان به صورت مستقل بچه‌ها را به سینما ببرند و باید حتماً تأییدیه سازمان پژوهش را داشته باشند.
پورثانی درباره ملاک‌های مورد نظر در تأیید فیلم‌های مناسب برای دانش‌آموزان با اشاره به اینکه فیلم‌ها باید در راستای اهداف تربیتی آموزش و پرورش باشد و حتماً از فیلم‌هایی که از نظر تربیتی برای دانش‌آموزان مناسب باشد حمایت می‌شود، تصریح می‌کند: ما در آموزش و پرورش سندی به نام سند تحول بنیادین داریم و اگر قرار است بچه‌ها فیلم ببینند باید در راستای اهداف برنامه‌ریزی شده در آن سند باشد و نمی‌شود بچه ها هر فیلمی را تماشا کنند.
پورثانی در ادامه درباره تعامل با سازمان سینمایی و وزارت ارشاد برای تخفیف و اختصاص سانس‌های دانش‌آموزان هم می‌گوید: خوشبختانه ارتباط خوبی میان سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط برقرار است و این کار هم از طرف مدارس انجام می‌شود؛ مدارس با سینماداران در ارتباط هستند و تخفیفات لازم را می‌گیرند و ما هم با سازندگان فیلم‌هایی که می‌خواهیم ضریب بیشتری بگیرند، جلسه می‌گذاریم و شرایط را برای اکران‌های بیشتر تسهیل می‌کنیم. در دوران مدیریت قبلی جلساتی با سازمان سینمایی در راستای تعاملات بیشتر برگزار شده و با مدیران جدید هم ارتباط خواهیم گرفت.
نقش کانون پرورش فکری در برپایی اردوهای سینما را جدی بگیریم
در این میان اما نباید از نقش و اهمیت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان غافل شد. کانون با بیش از هزار مرکز فرهنگی، هنری و ادبی در سراسر کشور و بیش از ۱۲۵ مرکز سیار برای خدمت‌رسانی به روستاها نقش سازنده‌ای در تسهیل فعالیت‌های فرهنگی مدارس دارد. یکی از برنامه‌های مهم کانون پرورش طرح «کانون مدرسه» است که براساس این طرح هزار مرکز کانون تمام مدارس اطراف خود را زیر پوشش قرار می‌دهند.
فرهاد فلاح، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری با اشاره به این طرح و اینکه کانون چقدر می‌تواند بازوی حمایتی مدارس در برپایی اردوهای سینما باشد، می‌گوید: کانون تعامل خوبی با آموزش و پرورش دارد و در اکران «بچه زرنگ» هم با همکاری خوبی که داشتیم رکورد بیشترین بازدید فیلم کودک و نوجوان را در تاریخ سینمای ایران شکستیم. اگر قرار است از ظرفیت سینماها استفاده کنیم نباید از ظرفیت انجمن اولیا و مربیان هم غافل شویم، آنها تصمیم‌ساز هستند و می‌توانند در پشتیبانی از مدرسه و دیدن فیلم به مدرسه و بچه‌ها کمک کنند و رفتن به سینما تقویت شود.
وی تصریح می‌کند: فیلم‌هایی که در کانون نمایش داده می‌شود، عموماً اکران‌های روز نیستند و تعداد معدودی از سالن‌های ما که وی‌سی‌پی داشته باشند فیلم‌های روز را پوشش می‌دهند، اما سالن‌هایی هم برای اکران‌های غیررسمی و حضور دانش‌آموزی داریم و مجموع فیلم‌هایی که کانون تولید کرده در این مراکز به نمایش درمی‌آید و بچه‌ها در قالب طرح «کانون مدرسه» یا فعالیت‌های فرهنگی که در طول هفته دارند از ظرفیت‌های فیلم هم استفاده می‌کنند.
اکران فیلم برای بچه‌ها ضوابط خاص خودش را دارد
فلاح در پایان با تأکید بر اهمیت تعامل مدرسه و سینماها و همچنین رعایت قواعد مربوط یادآور می‌شود: اکران فیلم برای بچه‌ها و استفاده از ظرفیت‌های آموزش و پرورش ضوابط خاص خودش را دارد و هر خدماتی که ارائه می‌شود باید در چارچوب این قواعد باشد.
به طور مثال اگر قرار است مدارس وارد سینماها شوند باید یک اردو برگزار و طبق آیین‌نامه اردوهای آموزش و پرورش اقدام شود. حالا اگر فیلمی در مهر ماه اکران شود مدارس نمی‌توانند از این فیلم استفاده کنند چون یکی از ضوابط حضور بچه‌ها این است که برای خروج از مدرسه بیمه باشند و بیمه مدارس از نیمه آبان به بعد محقق می‌شود بنابراین اگر قرار است برنامه‌ای هم برگزار شود باید چارچوب‌ها و قوانین مدارس را خوب بشناسیم و با آن هماهنگ باشیم.
نظر شما